Inhoud

Berg en Dal is een gemeente in het zuidoosten van de Nederlandse provincie Gelderland, waarin de voormalige gemeenten Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen per 1 januari 2015 zijn gefuseerd. De gemeente omvat 12 dorpen met een gezamenlijk inwonertal van 34.250 (aantal per 1 augustus 2014), en een oppervlakte van 93,28 km². Tot 1 januari 2016 had de gemeente de naam Groesbeek.

Nadat in december 2012 door de drie respectievelijke gemeenteraden tot de herindeling was besloten, werd als datum van de samenvoeging 1 januari 2015 vastgesteld. Op 19 november 2014 werd de verkiezing gehouden voor de nieuw te vormen gemeenteraad. Hierbij werd het CDA de grootste partij en haalden ook lokale partijen veel zetels.

De drie fusiepartners werden in het voortraject nog aangeduid met de verzamelnaam MUG-gemeenten, afgekort naar hun beginletters.[2] In het eerste jaar na de fusie wordt als naam Groesbeek gebruikt, gelijkluidend aan die van de grootste fusiepartner.

Op de verkiezingsdag werd tevens een referendum gehouden over de naam van de gemeente. Dit was afgedwongen nadat een tegenbeweging in het dorp Groesbeek, de grootste woonplaats, heftig had geprotesteerd tegen het oorspronkelijke voorstel van de betrokken burgemeesters om de nieuwe fusiegemeente Berg en Dal te noemen. Er kon nu gekozen worden uit de namen Berg en Dal en Groesbeek. De eerstgenoemde naam behaalde een minimale meerderheid: 50,8 tegen 49,2%. In Groesbeek werd vooral voor de naam Groesbeek gestemd, maar in de polderdorpen Millingen, Leuth en Ooij koos de meerderheid voor Berg en Dal, evenals in Beek en Berg en Dal zelf.

Het was een raadplegend referendum; op basis van de uitslag hiervan bepaalde de nieuwe gemeenteraad op 2 januari 2015 definitief de naam van de nieuwe gemeente conform de uitslag van het referendum, en deze zal vanaf 1 januari 2016 officieel worden gebruikt.[5]. Alle partijen respecteerden de uitslag van het referendum en de stemming was unaniem. Door het referendum leefden de verkiezingen sterker dan bij de beide vorige raadsverkiezingen; de opkomst was relatief hoog (66,3 procent).

In de Romeinse tijd werd de sprengen in de omgeving van Berg en Dal benut voor de aanleg van het Romeinse aquaduct om de legioenplaats op de Hunerberg van water te voorzien.

Berg en Dal kwam in trek bij toeristen in de tweede helft van de 19e eeuw. In 1869 werd het bekende hotel Groot Berg en Dal gebouwd naar een ontwerp van architect Cornelis Outshoorn. Het hotel werd gesloopt in 1971; er staat nu een gelijknamig appartementencomplex. Het dorp werd aangesloten op de Nijmeegse stoomtram in 1891. In Berg en Dal en omgeving werden in deze tijd veel villa's gebouwd, waaronder huis Stollenberg (hiervan rest slechts het koetshuis), Huys te Schengen en Villa de Wychert (1907). Enkele ervan zijn opgetrokken in chaletstijl. In sommige villa's vestigden zich kloostergemeenschappen, bijvoorbeeld in Huyse de Uleput (montfortanen), Huis Herwarden (broeders van barmhartigheid van Sint-Joannes de Deo), De Kitselenberg (Dochters der Wijsheid).

Berg en Dal kreeg in 1927 een hulpkerk, die in 1947 parochiekerk werd. In 1966 werd een nieuw kerkgebouw opgetrokken naar ontwerp van architect J. Strik.

Tot en met 31 december 2014 was het dorp Berg en Dal verdeeld over de gemeenten Groesbeek en Ubbergen. Op 1 januari 2015 gingen de twee dorpsdelen op in de fusiegemeente Groesbeek, welke vanaf januari 2016 Berg en Dal heet.